Gvožđe se često koristi u lečenju i prevenciji anemije, pa trovanje gvožđem u dece nije retko. Ono može da bude veoma teško. Trovanje gvožđem je najčešći uzrok smrtnih trovanja kod dece. Najviše koncentracije gvožđa dostižu se nakon 2 do 4 časa, ali zbog produžene resorpcije znaci trovanja mogu nastupiti i kasnije.
Mehanizam toksičnosti
U velikim dozama gvožđe deluje korozivno na sluzokože i može da izazove hemoragijsku nekrozu i perforaciju gastrointestinalnog trakta. Zbog oštećenja sluzokože velika količina gvožđa prelazi u cirkulaciju (portnu i sistemsku), dovodeći do saturacije transferina. Nevezano gvožđe cirkuliše i distribuira se po čitavom organizmu, remeteći fiziološke procese. Gvožđe deluje toksično na ćelije jetre, tubula bubrega, ćelije mozga, srca i krvnih sudova. U ranoj fazi trovanja kliničke manifestacije su posledica korozivnog oštećenja gastrointestinalnog trakta i vaskularnih efekata, u kansim fazama dominira poremećaj ćelijskih funkcija.
Toksična doza
Unos gvožđa preko 20mg/kg može da izazove blaže trovanje, dok unos preko 60 mg/kg dovodi do teškog trovanja i smrti.
Klinička slika
Kod teškog trovanja gvožđem mogu se razlikovati četiri stadijuma. Prvi stadijum traje 30 minuta do 6 sati nakon ingestije. Ispoljava se povraćanjem, prolivom, bolovima u stomaku. U povraćenom sadržaju i stolici mogu se naći primese krvi. Prati ga leukocitoza i hiperglikemija. Drugi stadijum traje od 6 do 24h od ingestije, traje različito, obično ne duže od 12 časova. Pacijent je često bez ikakvih simptoma. U teškim trovanjima nema drugog stadijuma. Treći stadijum nastupa 12 do 48 sati od ingestije i u okviru njega se ispoljavaju oštećenja brojnih organa. Javlja se teška letargija, koma konvulzije, gastrointestinalna hemoragija, šok, kardiovaskularni kolaps, metabolička acidoza, insuficijencija jetre i bubrega, hipoglikemija, koagulopatija i plućni edem. Ukoliko pacijent preživi, ovaj stadijum prelazi u četvrti, koji traje nekoliko nedelja (1 do 5 nedelja nakon ingestije). U ovom stadijumu javljaju se strikture, odnosno, stenoza pilorusa i opstrukcija tankog creva.
Lečenje
Ukoliko je uneto manje od 30 mg/kg nejčešće nije potreban poseban tretman izuzev parenteralne rehidratacije ako pacijent povraća. U slučaju da je uneto preko 30 mg/kg načiniti nativni rtg abdomena i ako se vide tablete uraditi gastrolavažu ili irigaciju celog creva. Aktivni ugalj nije efikasan jer ne adsorbuje gvožđe. U slučaju da se javi hemoragijski gastroenterokolitis gastrolavaža je kontraindikovana. Davanje specifičnog antidota deferoksamina zavisi od kliničkog stanja pacijenta i koncentraicje gvožđa u serumu. Hitno ga treba dati ukoliko je pacijent: hipotenzivan (krvni pritisak), u šoku, letargičan, u komi, ima konvulzije i ukoliko je serumsko gvožđe preko 90 mikro mol/l (500 mikro g/dl). Simptomatska terapija podrazumeva nadoknadu tečnosti, korekciju elektrolitnog i acidobaznog dizbalansa. U slučaju jačeg krvarenja ili poremećaja koagulacije treba dati transfuziju krvi odnosno sveže smrznutu plazmu.