Povraćanje (vomitus)

Povraćanje je proces pri kojem se sadržaj želuca kroz usta nasilno izbacivanje u spoljašnju sredinu. Ovo je zaštitni refleks čiji se centar nalazi u retikularnoj formaciji produžene moždine. Povraćanje i muka su najčešće rezultat neke bolesti ili stanja koje je neophodno identifikovati i lečiti.

Povraćanje je potrebno zaustaviti što pre, jer u ovim situacijama telo gubi enormne količine tečnosti i dolazi do pojave dehidracije.

Fiziološko i patološko povraćanje

Antiperistaltika

Akt

Uzrok

Muka (nausea)

Fiziološko i patološko povraćanje

Postoji fiziološko i patološko povraćanje:

• Fiziološki vomitus:
  

kod žena u trudnoći;kao mehanizam zaštite kada se izbacuje neadekvatna hrana (po količini ili po kvalitetu);

Patološko povraćanje ima brojne i različite uzroke.

Antiperistaltika

Ovaj proces se javlja nekoliko minuta pre povraćanja. Počinje nisko u digestivnom traktu, čak i u ileumu, putuje nazad brzinom 2-3cm/s. Grčenjem pomera veliki deo sadržaja unazad i za 3-5min stiže do želuca. Pošto se tada duodenum i želudac previše rastežu, upravo ta distenzija je faktor koji izaziva akt povraćanja. Dolazi do snažnih kontrakcija dvanaestopalačnog creva i želuca, a istovremeno i do relaksacije donje ezofagealnog sfinktera, tako se sadržaj pomera u ezofagus.

Akt

Pri povraćanju se dešava sledeće: duboko se uzdahne vazduh, time se otvara gornji ezofagealni sfinkter, zatvara se glotis, podiže se meko nepce koji zatvara zadnji nosni otvor. Snažna kontrakcija dijafragme i mišića trbušnog zida, želudac biva potisnut i povećava mu se intragastrični pritisak. Na kraju se donji ezofagealni sfinkter relaksira i mogućava se izbacivanje želudačnog sadržaja.

Uzrok

Mučnina i povraćanje su obično samo simptomi neke druge primarne bolesti. Postoje brojni uzroci kao što su:

• iritacija, rastegutost ili prekomereno nadraženje gornjeg dela gastrointestinalnog trakta;
• nervni signali nastali u samom mozgu;
• promena pravca ili ritma kretanja stimuliše receptore za ravnotežu u unutrašnjem uhu, impulsi se prenose preko vestibularnog jedra u mali mozak, pa u hemoreceptivnu zonu i na kraju u centar za povraćanje;
• psihički stimulusi kao što su stresni događaji, neprijatni mirisi:
• uvek je praćeno nizom simptoma, a to su: tahipnea, izražena salivacija, dilatacija pupila, znojenje, bledilo lica, tahikardija…

Akutni gastritis, mučnina i povraćanje

Akutni gastritis je često uzrokovan nekim etiološkim faktorom koji iritira sluznicu želuca.

Infekcije su najčešći uzrok iritacije želudačne sluznice. Pored povraćanja i mučnine mogu se javiti i grčevi u gornjem delu stomaka, groznica, jeza, visoka temperatura. Virusne infekcije obično uzrokuju Rotavirus, a među vodećim uzročnicima bakterijske infekcije je Helikobakterija.

[opsirnije]Gastritis[/opsirnije]

Trovanje hranom je još jedan uzrok iritacije želuca zbog koje se javlja povraćanje. Simptomi trovanja hranom počinju u roku od oko nekoliko sati od unosa zaražene ili loše pripremljene hrane. Bakterije koje mogu kontamirati hranu i sa time uzrokovati trovanje su:

• Staphylococcus aureus
• Salmonella
• Escherichia Coli
• Clostridium botulinum – Botulizam
• Listerioza – Listeria monocytogenes

Muka (nausea)

Pojava koja prethodi povraćanju, ali povraćanje može da se javi i bez muke. To je svest o razdraženju dela produžene moždine koji je u bliskoj vezi sa centrom za povraćanje.

Muka može nastati usled prisustva:

• iritirajućih impulsa iz gastrointestinalnog trakta;
• impulsa nastalih u nižim delovima mozga (morska bolest);
• impulsa iz moždane kore.

Preporuceno: Mučnina i povraćanje